LINK TO ORIGINAL SOURCE: https://www.altermidya.net/hindi-totoo-1987-constitution-dahilan-ng-paglaganap-ng-political-dynasties/
Sang Abril 5, nagpaguwa ang Facebook page nga “Ang Malayang Balita” sang isa ka video nga gapakita sang talumpati sa publiko ni Pres. Rodrigo Duterte sa Batangas kung diin naghambal siya nga mas ginpadako sang 1987 Constitution ang sistema sang political dynasties sa Pilipinas.
“If we dwell in the present structure crafted in the Constitution, ‘e wala talagang mangyayari [nothing would happen],” [Kung ma mantinir kita sa subong nga istruktura nga ginhimo sa Konstitusyon, ‘te wala gid ya may matabo] siling ni Duterte, kasunod sang paghikayat niya sa ma sunod nga Kongreso nga amyendahan ang Konstitusyon.
Ginatukoy ni Duterte ang halambalon nga “ayon sa maaaring ipakahulugan ng batas,” nga makit-an sa sa Artikulo II, Seksyon 26 sang Konstitusyong 1987 nga naging rason kuno sa indi pagtuman sang probisyo nga “anti-dynasty,” kay tungod wala ga pasa ang Kongreso sang isa ka “enabling law” nga nagadumili sa political dynasties. Kontra kuno ang amo ini nga batas sa interes sang kadamuon sa mga miyembro sang Kongreso, nga dala sang namitlang nga mga dinastiya.
ANGHAMBAL-HAMBAL:
1987 Constitution, rason sang pagdamo sang political dynasties
MARKA:
INDI MATUOD
ANG KAMATUORAN:
Yari ang bilong nga Artikulo II, Seksyon 26 sang Konstitusyon nga gin mitlang ni Duterte: “Dapat seguruhin ng Estado ang pantay na pag-uukol ng mga pagkakataon para sa lingkurang pambayan, at ipagbawal ang mga dinastyang pulitikal ayon sa maaaring ipakahulugan ng batas.”
Tuod nga wala pa sang naisabatas nga “enabling law” nga gadumili sa political dynasties. Pero ginklaro sang mga eksperto sa batas nga indi dapat paggamiton ang kakulangan sang Kongreso nga magpasa sang enabling law nga rason para buksan ang Konstitusyon sa pag-amyenda.
Paliwanag ni Atty. Christian Monsod, isa sa mga nagbalangkas sang 1987 Constitution, nga wala sang probisyon sa Saligang Batas nga nagasugot nga padakuon ang mga political dynasty. Sa kabaligtaran, dugang ni Monsod, ang kagustuhan sang mga pulitiko nga halin sa political dynasties –upod na ang mga Duterte – nga ma tinir sa awtoridad ang isa sa mga una nga motibo sa likod sang paghikayat nga amyendahan ang Konstitusyon.
BAKIT KAILANGANG I-FACTCHECK:
Ginpakita sa isa ka pag-aaral halin sa Ateneo School of Government (ASOG) nga ang pagdamo sang political dynasties nagapahiwatig nga laganap nga kaimulon kag kawalan ang pag-unlad. “Moreover, dynastic officials can use the powers of the state for self-serving interests without fear of replacement or administrative sanctions.” [Higit pa, magamit sang mga opisyal halin sa mga dinastiya nga pulitikal ang kapangyarihan sang estado para sa ila kaugalingon nga mga interes, nga wala sang kakulba nga mabuslan okun maparusahan.]
Ginmitlang pa sang mga iskolar nga may iban nga rason ang ga pugong sa Kongreso halin sa pagpasa sang enabling law, opioid na diri ang mga balakid nga nakaugat sa mga pulitikal kag sosyo-ekonomikong nga pundasyon kung diin nagatindog ang mga dinastiya. Ang mga dinastiya nga ini ang strikto na nga nakaugat sa istruktura sa pulitika sang Pilipinas kung diin 80% ang mga gobernador, 67% sa mga kongresista, kag 53% ang mga alkalde nga nagdaog sang eleksyon 2019 ang halin sa “fat dynasties.”
Sa kabila sang mga pahayag ni Duterte nga tumutuligsa sa mga dinastiya, dapat tandaan nga si Duterte mismo nagtaguyod man sa pulitikal nga dinastiya, nga gasalamin sa pagpungko sa pwesto sa iya mga kabataan nga kanday Sara Duterte-Carpio kag Sebastian Duterte nga dungan man nanunungkulan bilang alkalde kag bise-alkalde sa Davao City. Ang isa niya pa ka bata, si Paolo Duterte, subong man nanunungkulan bilang kinatawan sang unang distrito sang Davao City.
Ang video nga ginpost sa “Ang Malayang Balita” page sa subong may 2.1 milyon views, 67,000 ka reaksyon, kag 5,000 komento. – Vanessa Adolfo at Jamaica Marciano
Bahagi ang Altermidya Network ng #FactsFirstPH, na pinagsasama-sama ang iba’t ibang sektor na nakatuon sa pagtataguyod ng katotohanan sa pampublikong espasyo, at paghingi ng pananagutan sa mga nananakit dito sa pamamagitan ng kasinungalingan. Para sa mga interesadong sumali sa inisyatiba, mag-email sa info@factsfirst.ph.
