Ang mga kinawatan nga manggad ukon ang mga manggad nga halin sa ilegal nga pamaagi pwede sa gihapon mabuhisan bangud gingamit sang nagkawat ang mga ini.
ANG PASUNI:
Ang pagsukot sang buhis para sa mga manggad sang pamilya sang dati nga diktador nga si Ferdinand Marcos isa ka indikasyon nga indi na ini kinawatan.
INI INDI MATUOD.
Ang kamatuoran:
Sang tuig 1997, ginpapanaog sang Korte Suprema and desisyon nga nagasiling nga P23 bilyon ang buhis nga ginasukot sa pamilya Marcos para sa ila nga mga manggad.
Ang mga kinawatan nga manggad ukon ang mga manggad nga halin sa ilegal nga pamaagi pwede sa gihapon mabuhisan bangud gingamit sang nagkawat ang mga ini.
NGAA KINAHANGLAN I-FACT CHECK:
Nagalapta ang ini nga impormasyon halin sa Sonshine Media Network International (SMNI) nga gin endorso si Ferdinand “Bongbong” Marcos sa pagka presidente kag halin kay Antonio Contreras nga isa ka propesor kag kilala nga isa ka kritiko sang karibal ni Marcos nga si Vice President Leni Robredo.
ANG KAUNDAN:
Sang Marso 20, 2022, naghatag sang pahayag sa Sonshine Media Network International (SMNI) si Antonio Contreras nga isa ka propesor sang political science sa isyu nga nagakaangut sa hindi pagbayad sang estate tax sa mga manggad sang pamilya Marcos nga amo sadto isa ka diktador.
Siling ni Contreras: “If you insist that the government should collect the estate tax of the deceased Marcos Sr. which you claim to be a whopping 203 billion pesos, then are you admitting that most of his wealth is not ill-gotten? An estate tax attaches only to legitimately owned estate that can be passed on to heirs and not to ill-gotten ones which are forfeited in favor of the government.” [Kung kamo nagapilit nga ang gobyerno kinahanglan kolektahon ang estate tax sang napatay nga Marcos Sr., nga ini gina-angkon ninyo nga nagalab-ot 203 bilyon ka peso, gina-amin man bala ninyo nga kalabanan sang iya manggad indi kinawatan? Kay ang estate tax naga-angot lang sa mga manggad nga pwede mapasa sa manunubili, kag ini wala naga-angot sa kinawatan nga ginbalik na sa gobyerno.]
Siling ni Contreras, ang pagpabayad sang buhis para sa mga manggad sang pamilya Marcos nagatumod nga indi kinawatan ang ila nga mga manggad.
Indi matuod ang pagpangapin nga ini.
Ang interbyu kay Contreras, kilala nga kritiko ni Bise Presidente kag subong kandidato sa pagka-presidente nga si Leni Robredo, amo ginhiwat sa SMNI sang Marso 20 kung sa diin ini ang network ni Apollo Quiboloy nga wanted nga pugante sa US, kag naga-endorso sa pagka-presidente ni Ferdinand Marcos Jr.
Ang interview ginhiwat isa ka adlaw matapos ang presidential debate nga gin hiwat sang Commission on Elections kung sa diin ginhambal ni Manila Mayor Isko Moreno nga kung siya magdaog, iya paga-sukton ang pamilya Marcos kag iya pagalagson ang estate tax nga, suno sa iya, nagalab-ot na sa P203 bilyon ka peso kung idugang ang interes. Ini nga pahayag gintahuran sang mga upod niya nga kandidato nga sila Robredo, Senador Ping Lacson, kag lider sang mamumugon nga si Leody de Guzman.
Ang estate tax sang pamilya Marcos naka-base sa G.R. No. 120880 kung sa diin ini isa ka desisyon sang Korte Suprema sang tuig 1997 nahanungod sa buwis nga kinahanglan bayaran sang pamilya Marcos nga nagabalor sang 23 bilyon. Ang manggad nga ginatuhoy amo ini ang manggad nga kinawat halin sa gobyerno.
Nakalab-ot sa P203 ka bilyon ang buhis tungod 25 na ka tuig ang nagligad halin 1997. Kaupod na diri ang surcharge, interes, kag multa. Ini ginkumpirma man sang Bureau of Internal Revenue (BIR) kag sang Presidential Commission on Good Governance (PCGG) nga asta subong nagasukot man sa mga Marcos.
Suno kay anay Supreme Court justice Antonio Carpio, bisan halin sa kinawatan ang manggad nga dapat ginbalik na sa gobyerno, puwede pa ini mabuhisan.
Ang bilog nga saysay ni Carpio: “This is like income from illegal sources, like stock manipulation or theft – the income is still taxable even if later on the stock manipulator or thief is convicted and ordered to reimburse.” [Daw pareho ini sa kita nga naghalin sa ilegal nga pamaagi pareho sang stock manipulation ukon pagpangawat – pwede ini mabuhisan biskan sa uihi mapamatud-an nga guilty ang kriminal nga naghimo sang manipulasyon ukon pagpangawat, kag masuguan nga ibalik ang kwarta.]
Suno sa BIR kag PCGG, may kasugtanan sila upod ang kampo sang mga Marcos sang 2003 nga unahon kuno sukot ang buhis sang mga manggad nga nabawi na sang gobyerno.
Suno naman sa Seksyon 91 sang Tax Code sang BIR, ang estate tax kinahanglan bayran sang executor, administrator, ukon sang tagapagpanubli sang manggad.
Si Marcos Jr., kag ang iya nanay kag ang dati nga kongresista nga si Imelda Marcos ang mga ginhiwat nga executor sang manggad, ini gin-aprubar sang Korte Suprema. Ginapagbato man sang mag-nanay nga mapangalanan nga executor suno sa G.R. No. 130371.
(Sinulatan ni Sofia Guanzon/Rappler.com; Gin-lubad ni Iris Mabatid sang West Visayas State University-College of Communications para sa Daily Guardian)
Daily Guardian is part of #FactsFirstPH, which brings together various sectors that are committed to promoting truth in the public space, and exacting accountability on those who harm it with lies. For those interested to join the initiative, email editorial@dailyguardian.com.ph and info@factsfirst.ph, or send a message to facebook.com/DailyGuardianPH.
